داروهای تجویزی در دندانپزشکی

داروهای تجویزی در دندانپزشکی، بسته به شرایط شما ممکن است دندانپزشک داروهای مختلفی برای شما تجویز کند. برخی از داروهای تجویزی در دندانپزشکی برای مبارزه با برخی بیماری‌های دهان، پیشگیری یا درمان عفونت یا کنترل درد و تسکین اضطراب تجویز می‌شوند.

در این مقاله شرحی از رایج‌ترین داروهای مورد استفاده در مراقبت از دندان و دندانپزشکی را ارائه خواهیم کرد. دوز داروها و دستورالعمل‌های نحوه مصرف آن‌ها بسته به نوع دارو، سن، وزن و سایر ملاحظات از بیماری به بیمار دیگر متفاوت است لذا قبل از مصرف هر یک از این دارو ها با یک پزشک مشورت کنید. این مقاله صرفا جهت اطلاع رسانی تهیه شده است.

اگر دندانپزشک شما اطلاعاتی در مورد هر دارویی که ممکن است به شما بدهد در اختیار شما قرار می‌دهد، مطمئن شوید که دلایل مصرف دارو را کاملاً درک کرده‌اید و دندانپزشک خود را از هر گونه مشکل در سابقه پزشکی خود مطلع می کنید.

داروهای تجویزی کنترل درد در دندانپزشکی

بی حسی موضعی، بیهوشی عمومی، اکسید نیتروژن، یا آرام بخش داخل وریدی معمولاً در درمان‌های دندانپزشکی برای کمک به کنترل درد و اضطراب استفاده می‌شود. سایر مسکن‌ها شامل داروهای ضد التهابی تجویزی یا بدون نسخه، استامینوفن، بی‌حس‌کننده‌ها و مسکن‌های موضعی هستند. داروی مسکن دندان درد جزوی از این دسته است که پس از جراحی دندان به بیمار تجویز می شود.

داروی ضد التهاب دندان یا داروی دندان درد:

کورتیکواستروئیدها داروهای ضد التهابی هستند که برای رفع ناراحتی و قرمزی دهان و مشکلات لثه استفاده می‌شوند. کورتیکواستروئیدها فقط با نسخه در دسترس هستند و به عنوان خمیر با نام‌های تجاری مانند Kenalog در Orabase، Orabase-HCA، Oracort، Oralone، Lidex، Temovate و غیره در دسترس هستند.

دندانپزشک شما ممکن است یک داروی ضد التهابی بدون نسخه مانند موترین را برای تسکین درد خفیف و تورم ناشی از دندانپزشکی، دندان درد و تب توصیه کند. تیلنول نیز ممکن است توصیه شود.

توجه: هرگز برای نوزادان و کودکان از آسپرین استفاده نکنید، مگر اینکه دندانپزشک شما تجویز کند.

مسکن موضعی درد:

مسکن دندان برای تسکین درد یا تحریک ناشی از بسیاری از بیماری‌ها، از جمله دندان درد و زخم‌های داخل یا اطراف دهان (مانند زخم‌های سرد، آفت‌ها و تاول‌های تب) در دهان استفاده می‌شوند. همچنین برخی از این داروها برای تسکین درد یا تحریک ناشی از دندان مصنوعی یا سایر وسایل دندانپزشکی از جمله بریس استفاده می‌شود.

مسکن‌ها به صورت نسخه‌ای یا بدون نسخه در دسترس هستند و در اشکال مختلف از جمله اسپری آئروسل، خمیر دندان، ژل، قرص، پماد و محلول موجود هستند. مسکن دندان در محصولاتی با نام تجاری مانند آمبزول، کلراسپتیک، اورجل و زایلوکائین موجود است.

از مسکن‌های موضعی که روی لثه‌ها استفاده می‌شود نباید برای درآوردن دندان شیری استفاده شود. در موارد مصرف این دارو برای کودکان ، نه تنها بزاق به سرعت دارو را پاک می‌کند، در مورد عوارض جانبی خطرناک و بالقوه تهدید کننده ناشی از چنین محصولاتی در نوزادان و کودکان، بر روی بسته محصول هشدار داده شده است.

توجه: از آنجایی که افراد مسن به اثرات جانبی بسیاری از بی‌حس‌کننده‌های موضعی حساسیت دارند، این دارو دندانپزشکی نباید بیش از آنچه در نسخه دندانپزشک تجویز شده است استفاده کنند. بی‌حس‌کننده‌های مورد استفاده برای دندان درد نباید برای مدت طولانی استفاده شوند. آنها برای تسکین موقت درد تجویز می‌شوند تا زمانی که دندان درد قابل درمان باشد. استفاده کنندگان از پروتزهای مصنوعی که از مواد بی‌حس‌کننده برای تسکین درد ناشی از دندان مصنوعی جدید استفاده می‌کنند، باید به دندانپزشک خود مراجعه کنند تا تعیین کنند که آیا برای جلوگیری از درد بیشتر نیاز به تنظیم دستگاه است یا خیر.

داروهای تجویزی در دندانپزشکی پلاک و التهاب لثه:

کلرهگزیدین یک داروی آنتی‌بیوتیکی است که برای کنترل پلاک و التهاب لثه در دهان یا در پاکت‌های پریودنتال (فضای بین لثه و دندان) استفاده می‌شود. این دارو به عنوان دهانشویه و به عنوان یک قرص پر از ژلاتین موجود است که پس از روت‌پلانینگ در شیارهای عمیق لثه در کنار دندان‌های شما قرار می‌گیرد. دارو در قرص پر از ژلاتین به آرامی در طی حدود هفت روز آزاد می‌شود. محصولات دندان‌پزشکی حاوی این آنتی‌باکتریال با نام‌های تجاری مختلفی مانند Peridex، PerioChip  و PerioGard و همچنین سایر نام‌های تجاری بدون نسخه به بازار عرضه می‌شوند.

توجه: کلرهگزیدین ممکن است باعث افزایش لکه تارتار و پلاک روی دندان شما شود. همچنین ممکن است باعث لکه دار شدن دندان و دندان مصنوعی یا سایر روش های درمانی دندانپزشکی شود. مسواک زدن با خمیر دندان مخصوص کنترل تارتار و نخ دندان کشیدن روزانه ممکن است به کاهش تجمع و لک شدن جرم کمک کند. علاوه بر این، شما باید حداقل هر شش ماه یک بار به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا دندان‌های خود را تمیز کرده و لثه‌های خود را معاینه کنید. در صورت بروز هرگونه واکنش غیرعادی یا آلرژیک به این دارو یا مواد ضدعفونی کننده پوست حاوی کلرهگزیدین، حتماً به دندانپزشک خود اطلاع دهید.

ضدعفونی‌کننده‌ها:

دندانپزشک شما ممکن است استفاده از یک دهان‌شویه ضدعفونی‌کننده بدون نسخه را برای کاهش پلاک و التهاب لثه و از بین بردن میکروب‌هایی که باعث بوی بد دهان می‌شوند توصیه کند.

داروهای مورد استفاده برای درمان بیماری‌های پریودنتال:

سیستم پریودنتال داکسی‌سایکلین (با نام آتریدوکس) حاوی آنتی‌بیوتیک داکسی‌سایکلین است و برای کمک به درمان بیماری پریودنتال استفاده می‌شود. داکسی‌سایکلین با جلوگیری از رشد باکتری‌ها عمل می‌کند. سیستم پریودنتال داکسی‌سایکلین توسط دندانپزشک شما در شیارهای عمیق لثه در کنار دندان‌های شما قرار می‌گیرد و به طور طبیعی طی هفت روز حل می‌شود. انتشار زمانی این دارو ممکن است حتی پس از انحلال آن ادامه یابد.

توجه: اگر تابه‌حال هرگونه واکنش غیرعادی یا آلرژیک به داکسی‌سایکلین یا سایر تتراسایکلین‌ها داشته‌اید، به دندانپزشک خود اطلاع دهید. استفاده از سیستم پریودنتال داکسی‌سایکلین در نیمه آخر بارداری یا در نوزادان و کودکان تا 8 سال توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است باعث تغییر رنگ دائمی دندان‌ها و کندی رشد استخوان شود. استفاده از سیستم پریودنتال داکسی‌سایکلین در شیردهی توصیه نمی‌شود، زیرا داکسی‌سایکلین وارد شیر مادر می‌شود. این دسته از داروها همچنین ممکن است اثربخشی قرص‌های ضد بارداری حاوی استروژن را کاهش داده و احتمال بارداری ناخواسته را افزایش دهند.

داروهایی که برای جلوگیری از پوسیدگی دندان استفاده می‌شود:

فلوراید دارویی است که برای جلوگیری از پوسیدگی دندان استفاده می‌شود. این دارو بدون نسخه در بسیاری از خمیردندان‌ها موجود است. این ماده توسط دندان‌ها جذب می‌شود و به تقویت دندان‌ها برای مقاومت در برابر اسید کمک می‌کند و از عملکرد حفره ساز باکتری‌ها جلوگیری می‌کند. فلوراید به عنوان لاک یا دهان‌شویه به کاهش حساسیت دندان کمک می‌کند. فلوراید تجویزی به صورت مایع، قرص و قرص جویدنی برای مصرف خوراکی در دسترس است. معمولاً یک بار در روز مصرف می‌شود. این دارو برای کودکان و بزرگسالانی تجویز می‌شود که در خانه‌هایشان آب فلوراید نشده وجود دارد.

توجه: قبل از مصرف فلوراید، اگر به فلوراید، تارترازین (رنگ زرد در برخی مواد غذایی و داروی فراوری شده) یا هر داروی دیگری حساسیت دارید، حتماً به دندانپزشک خود اطلاع دهید. در حین مصرف فلوراید بدون مشورت با دندانپزشک از مکمل‌های کلسیم، منیزیم یا آهن استفاده نکنید. اگر رژیم غذایی کم سدیم یا بدون سدیم دارید به دندانپزشک خود اطلاع دهید. یک ساعت قبل یا یک ساعت بعد از مصرف فلوراید لبنیات مصرف نکنید. فلوراید در صورت بلعیده شدن بیش از حد در حین رشد دندان‌ها می‌تواند باعث لکه شدن دندان‌ها شود.

داروی خشکی دهان:

در صورت تشخیص خشکی دهان، پیلوکارپین که با نام سالگان به بازار عرضه می‌شود، ممکن است توسط دندانپزشک شما تجویز شود. این دارو تولید بزاق را تحریک می‌کند.

 آنتی‌بیوتیک‌ها:

تتراسایکلین‌ها (داروهایی شامل دمکلوسایکلین، داکسی‌سایکلین، مینوسیکلین، اکسی تتراسایکلین و تتراسایکلین) و داروی تریکلوزان نیز در دندانپزشکی استفاده می‌شوند. این داروها ممکن است در ترکیب با جراحی و سایر درمان‌ها یا به تنهایی برای کاهش یا از بین بردن موقت باکتری‌های مرتبط با بیماری پریودنتال، سرکوب تخریب چسبندگی دندان به استخوان یا کاهش درد و تحریک آفت‌ها استفاده شوند. آنتی‌بیوتیک‌های دندانی در اشکال مختلفی از جمله ژل، الیاف نخ مانند، میکروسفر (ذرات گرد ریز) و دهان‌شویه‌ها وجود دارند.

بهترین آنتی‌بیوتیک‌ها برای عفونت دندان کدام‌اند؟

چندین آنتی‌بیوتیک وجود دارد که باکتری‌های رایج دهان را که باعث عفونت دندان می‌شوند، از بین می‌برد. بهترین آنتی‌بیوتیک‌های برای عفونت دندان عبارت‌اند از:

1. آموکسی‌سیلین
2. پنی‌سیلین
3. سفالکسین
4. کلیندامایسین
5. آزیترومایسین

بهترین آنتی‌بیوتیک‌ها برای عفونت دندان برای مبارزه با باکتری‌هایی که بیشتر در دهان شما یافت می‌شوند، شناخته شده‌اند. هنگامی که دندانپزشک شما یکی از این آنتی‌بیوتیک‌ها را تجویز می‌کند، انتخاب به این بستگی دارد که آیا به پنی‌سیلین حساسیت دارید یا مشکلات دیگری دارید.

• آموکسی‌سیلین اغلب اولین انتخاب است؛ زیرا بسیار مؤثر است و کمترین عوارض گوارشی را دارد.
• آموکسی‌سیلین خوراکی: 500 میلی گرم سه بار در روز به مدت 3 تا 7 روز.
• پنی‌سیلین خوراکی: 500 میلی گرم چهار بار در روز به مدت 3 تا 7 روز.

اگر سابقه حساسیت شدید به پنی‌سیلین، آمپی‌سیلین یا آموکسی‌سیلین دارید، دارو های زیر توصیه می‌شود:

آزیترومایسین خوراکی: دوز بارگیری 500 میلی گرم در روز 1، به دنبال آن 250 میلی گرم برای 4 روز دیگر.

کلیندامایسین خوراکی: 300 میلی گرم چهار بار در روز به مدت 3 تا 7 روز.

اگر آنتی‌بیوتیک‌های خط اول مؤثر نباشند، ممکن است از آنتی‌بیوتیک‌های دیگری استفاده شود. آنها شامل آموکسی‌سیلین با کلاولانات (Augmentin) یا مترونیدازول هستند.

آنتی‌بیوتیک برای چرک دندان:

عفونت عمیق گردن عارضه خطرناک چرک دندان زمانی است که به فضای بین عضلات گردن گسترش می‌یابد. یک آبسه در داخل گردن ایجاد می‌شود. آبسه ممکن است متورم شود و راه تنفس یا بلع را مسدود کند.

عفونت‌های عمقی گردن در بیمارستان با آنتی‌بیوتیک داخل وریدی (IV) همراه با باز کردن فضای گردن برای تخلیه آبسه درمان می‌شوند. برای این نوع عفونت، بهترین آنتی‌بیوتیک ممکن است آموکسی‌سیلین با کلاولانات از طریق IV باشد. آنتی‌بیوتیک برای عفونت عمیق گردن ممکن است تغییر کند اگر کشت آزمایشگاهی نشان دهد که باکتری‌ها به آنتی‌بیوتیک دیگری حساس‌تر هستند.

شل‌کننده‌های عضلانی:

شل‌کننده‌های عضلانی ممکن است برای کاهش استرس شما برای کمک به توقف دندان‌قروچه و درمان اختلالات مفصل گیجگاهی فکی تجویز شوند.

داروهای ضد قارچ:

داروهای ضد قارچ برای درمان برفک دهان تجویز می‌شوند. هدف از درمان جلوگیری از گسترش قارچ است. داروهای ضد قارچ در قرص‌ها، قرص‌های پاستیلی یا مایعاتی موجود هستند که معمولاً قبل از بلعیدن در دهان «چرخش» می‌شوند.

سؤالاتی که باید از دندانپزشک یا داروساز خود در مورد داروهای خود بپرسید

• اسم دارو
• چرا باید آن را مصرف کنم؟
• هر چند وقت یکبار مصرف کنم؟
• چه ساعتی از روز مصرف کنم؟
• با معده خالی مصرف کنم یا همراه غذا؟
• دارو را کجا باید نگهداری کنم؟
• اگر مصرف یک نوبت را فراموش کردم چه باید بکنم؟
• چه مدت باید انتظار مصرف دارو را داشته باشم؟
• چگونه بفهمم اثر می‌کند؟
• چه عوارض جانبی رایجی را باید انتظار داشته باشم؟
• آیا دارو با رانندگی، کار یا سایر فعالیت‌ها تداخل خواهد داشت؟
• آیا دارو با هر غذا، الکل یا نوشیدنی‌های دیگر، یا سایر داروها، ویتامین‌ها، مکمل‌ها، محصولات بدون نسخه، محصولات گیاهی یا قطره‌های چشمی تداخل دارد؟

برگه اطلاعات دارویی همراه با هر نسخه را مرور کنید. هر گونه عوارض جانبی که دارید را یادداشت کنید و با دندانپزشک خود تماس بگیرید تا در مورد آنها صحبت کند. هر بار که به دندانپزشک خود مراجعه می‌کنید، تاریخچه خود را به روز کنید و مرور کنید.

حقایقی که باید درباره خودتان به دندانپزشک بگویید:

• هر گونه دارو، مکمل، ویتامین، محصولات گیاهی، محصولات بدون نسخه، قطره چشم یا لوسیون‌های پوستی تجویزی  که مصرف کنید.
• به هر دارویی که حساسیت دارید.
• باردار هستید یا فکر می‌کنید ممکن است باردار باشید.
• در مصرف هر دارویی که مشکل دارید.
• هر گونه مشکل یا شرایط پزشکی مرتبط با سلامتی دارید، به ویژه هر شرایط جدی که بر اندام‌های اصلی بدن شما تأثیر می‌گذارد.
• دستورالعمل‌های ایمنی برای مصرف داروها به طور کلی
• لیستی به روز از تمام داروهای خود و دوزهای آنها را همراه خود داشته باشید.
• داروهای خود را دقیقاً طبق دستور مصرف کنید.
• دوز داروی خود را دوبرابر نکنید مگر اینکه دستور داده شده باشد.
• داروهای تاریخ گذشته یا داروهایی که دیگر مورد نیاز نیستند را نگه ندارید. داروهای قدیمی را دور بریزید.
• داروها را در مکانی خشک و دور از رطوبت نگهداری کنید مگر اینکه دندانپزشک یا داروساز به شما بگوید که دارو باید در یخچال نگهداری شود.
• داروها را همیشه دور از دسترس کودکان قرار دهید.
• اگر پس از مصرف دارو دچار عوارض جانبی غیرعادی شدید، فوراً با دندانپزشک خود تماس بگیرید.
• داروهای خود را با دیگران به اشتراک نگذارید.
• اگر داروهای خود را در یک ظرف نگهداری می‌کنید، روی آن برچسب نام دارو، دوز، دفعات مصرف و تاریخ انقضا بچسبانید.

چرا دندانپزشکان باید در مورد داروهایی که مصرف می‌کنید ، اطلاعات کافی داشته باشند:

بسیاری از داروهایی که توسط پزشک شما تجویز شده و بدون نسخه تهیه می‌شوند، می‌توانند بر سلامت دهان و دندان شما تأثیر بگذارند. یکی از شایع‌ترین عوارض جانبی بسیاری از داروها خشکی دهان است. بزاق طبیعی به جلوگیری از جمع شدن غذا در اطراف دندان کمک می‌کند و اسیدهای منتشر شده توسط پلاک باکتریایی را که به طور مداوم روی سطح دندان رشد می‌کند، خنثی می‌کند.

این اسیدها به سطوح سخت دندان‌های شما آسیب می‌رسانند که خطر پوسیدگی دندان را تا حد زیادی افزایش می‌دهد. این باکتری همچنین پلاک‌هایی را تشکیل می‌دهد که می‌تواند به بافت‌های نرم بچسبد که منجر به افزایش خطر ابتلا به ژنژیویت و بیماری‌های پیش‌رونده لثه می‌شود. دو مورد از رایج‌ترین داروهایی که باعث خشکی دهان می‌شوند، داروهای استنشاقی و اسپری‌های بینی هستند.

افراد مبتلا به عوارض تنفسی اغلب از نوعی دارو که از طریق دهان استنشاق می‌شود استفاده می‌کنند. این داروها همچنین می‌توانند لثه‌ها و همچنین پوشش گونه یا زبان را تحت تأثیر قرار دهند و باعث ایجاد عفونت قارچی به نام کاندیدیازیس دهان شوند. این عفونت که گاهی اوقات برفک دهان نامیده می‌شود، به صورت لکه‌های سفید در دهان ظاهر می‌شود و در برخی موارد می‌تواند بسیار دردناک باشد. استفاده مداوم از اسپری‌های بینی برای آلرژی یا درمان آسم نیز می‌تواند باعث خشکی دهان شود.

دندانپزشک شما نه تنها از داروهای فعلی شما باید اطلاع داشته باشد، بلکه به داروهایی را که در گذشته مصرف کرده‌اید نیز باید بداند، زیرا بسیاری از آنها می‌توانند بر درمان‌های فعلی دندان شما تأثیر بگذارند. دندانپزشک شما ممکن است بخواهد هنگام برنامه ریزی برای درمان دندان با پزشک شما صحبت کند. اگرچه نادر است، اما برخی از مشکلات جدی فک می‌تواند در افرادی که داروهای تقویت کننده استخوان برای درمان سرطان یا پوکی استخوان دریافت کرده‌اند، رخ دهد.