در این مقاله قصد داریم تا یکی از مهمترین و شایع ترین بیماری های تخصصی دندانپزشکی یعنی بیماری لثه را به طور مختصر طی 5 بخش بررسی نماییم .
آنچه در این مقاله می خوانید
بخش اول : شایع ترین بیماری های لثه
ما همواره به دلایل مختلف که در ادامه همین مقاله به آن اشاره خواهیم کرد در معرض بیماری های مربوط به لثه هستیم ولی شایع ترین آنها که مراجعین کلینیک ها ی تخصصی و متخصصین جراحی لثه با آن دست به گریبان هستند به 2 گروه کلی تقسیم می شود :
* gingivitis : ژنزیویت که شامل التهاب در محل اتصال لثه و دندان می باشد ( التهاب لثه در گردن دندان )
* periodontitis : پریودنتیت که شامل التهاب استخوان و بافت نگهدارنده دندان می باشد .
ژنزیویت : در مراحل اولیه التهاب، بعد از تشکیل پلاک در سطح دندان به مرور باکتری های موجود در پلاک سیستم ایمنی را تحریک می کنند که منجر به ملتهب شدن لثه و در نهایت هنگام مسواک زدن باعث خون ریزی می گردد . اگرچه ممکن است لثه تحریک شود اما در این مرحله از پیشرفت بیماری دندان ها هنوز در محل خود استوار و محکم قرار گرفته اند . هیچ گونه تحلیل در استخوان لثه و یا آسیب به بافت های دیگر در این مرحله رخ نداده است . هنگامی که التهاب لثه بدون درمان رها شود ، پیشرفت بیماری منجر به پریودنتیت می شود .
پریودنتیت : در نوع پیشرفته ی بیماری لثه با رشد باکتری ها درمحیط دهان ، بافت لثه و بافت های نگهدارنده دندان ها از بین می روند در صورتی که به طور مناسب درمان نشود دندان ها شل شده و منجر به از دست دادن دندان می شود.
بطور کلی می توان گفت که پریودنتیت حالت پیشرفته ژنزیویت می باشد .
بخش دوم : عوامل ایجاد بیماری لثه
از دید دندانپزشکان مهم ترین علت ایجاد بیماری های لثه پلاک ها هستند . پلاک تجمعی از میکرو ارگانیسم ها روی سطح دندان می باشد. برای خلاص شدن از باکتری ، سیستم ایمنی فعال می شود و عوامل مرتبط با فعال شدن سیستم ایمنی موجب تخریب ساختار های نگهدارنده دندان و استخوان فک شده و باعث ایجاد علائم التهابی در لثه می شود . رعایت صحیح بهداشت و استفاده مداوم از مسواک و نخ دندان باعث میشود که پلاک روی دندان و لثه تشکیل نشود اما شاید برای همه به همین سادگی نباشد ، بطور مثال افرادی که دندانهای نامرتبی دارند اغلب برای رعایت صحیح بهداشت با مشکل روبرو هستند ، عدم رعایت صحیح بهداشت و به تبع آن ایجاد پلاک میکروبی و جرم در ناحیه های مختلف دندانی موجب بیماری های پریو دنتال می شود . توصیه ما برای چنین افراد مشاوره با ارتودنتیست می باشد .
- عوامل دیگر می تواند به ایجاد بیماری لثه کمک کند
- تغییرات هورمونی مانند بلوغ و همچنین تغییراتی که در دوران بارداری اتفاق می افتد.
- برخی بیماری ها مانند سرطان یا اچ آی وی که با تداخل سیستم ایمنی بدن همراه است.
- بیماران مبتلا به دیابت در معرض خطر بالاتری از عفونت ها ، از جمله بیماری های پریودنتال قرار می گیرند .
- مصرف برخی داروها که موجب کاهش جریان بزاق می شوند می تواند علاوه بر تاثیر بر ایجاد پوسیدگی در دندان ها در بیماری های پریودنتال نیز دخیل اند . و نیز مصرف برخی دارو ها سلامت دهان را تحت تاثیر قرار دهند و می توانند باعث افزایش حجم بافت لثه شوند . ( بزاق دارای یک اثر محافظتی بر روی دندان و لثه دارند )
- عادات های بد مانند سیگار کشیدن علاوه بر اینکه بیماری های لثه ایی و پریودنتال را تشدید می کند ، از ترمیم بافت لثه جلوگیری می کند و پاسخ به درمان لثه را تحت تاثیر قرار میدهد.
- عادات بهداشتی نامناسب دهان مانند مسواک نزدن و استفاده نکردن از نخ دندان به صورت روزانه ، لثه را آسان تر برای التهاب آماده می کند.
- سابقه خانوادگی از بیماری های دندان پزشکی می تواند یک عامل بالقوه برای ابتلا به بیماری التهاب لثه می باشد.
همانطور که مشاهده کردید ما در بعضی از عوامل ایجاد بیماری های لثه نقشی نداریم و این مسئله را هم باید بدانیم که بیماری های لثه به مرور زمان پیشرفت میکنن و به مراحل حاد می رسند پس تنها راهی که می توان از وجود بیماری لثه آگاه شد و آن را درمان کرد مراجعه مداوم و چکاپ منظم توسط دندانپزشک متخصص می باشد .
بخش سوم : علائم بیماری لثه
پیشرفت بیماری لثه می تواند بدون درد باشد حتی ممکن است در آخرین مراحل این بیماری نیز علائم محسوسی نداشته باشد.
اما به طور کامل بدون علائم هشدار دهنده نیستد ، همانطور که در بخش قبل گفته شد بهترین راه چکاپ و ویزیت دوره ای هست تا علائم توسط متخصص بررسی شود .
برخی علائم بیماری های لثه باشد به شرح ذیل می باشد :
- تحلیل رفتن لثه
- دندان های شل
- لثه های قرمز و متورم
- بوی بد پایدار یا طعم بد در دهان
- تشکیل فواصل عمیق بین دندان و لثه
- خون ریزی لثه ها در طول و بعد از مسواک زدن دندان
- تغییر در جفت شدن ردیف دندان ها هنگام گاز زدن و یا تغییر در دندان های مصنوعی
فقط یک دندان پزشک یا یک متخصص جراحی لثه می تواند پیشرفت بیماری لثه را تشخیص دهد و تعیین کند.
چنانچه هریک از علائم ذکر شده فوق را مشاهده کردید باید سریعاً به دندانپزشک مراجعه کرد و در صورت تشخیص دندانپزشک شما به متخصص لثه جهت درمان معرفی می شوید . فراموش نکنید که بیماری لثه عامل اصلی از دست دادن دندان در بزرگسالان است پس نمیشه به سادگی از کنارش عبور کرد .
بخش چهارم : تشخیص و درمان بیماری لثه
در طول معاینه دندانپزشکی ، دندانپزشک معمولاً خون ریزی لثه ، تورم ، استحکام ، حرکت و میزان حساسیت دندان ها را بررسی می کند و سپس اقدام به درمان می نماید .
هدف از درمان بیماری های لثه کاهش تورم، کاهش خونریزی از لثه، از بین بردن پاکت (شکاف بین دندان و لثه) و پیشگیری از پیشرفت بیماری می باشد که می تواند منجر به از دست دادن دندان ها شود همچنین با درمان بیماری های لثه می توان شرایطی در ساختار لثه ایجاد کرد تا پلاک راحتتر برداشته شود و در نهایت منجر به سلامتی لثه شود. گزینه های درمان به مرحله بیماری نحوه پاسخ دهی به درمان و سلامت کلی بدن شما بستگی دارند.
درمان لثه شامل انواع جرمگیری ها و انواع جراحی ها می باشد .
بخش پنجم : پیشگیری از بیماری لثه
ساده ترین راه برای پیشگیری از بیماری لثه برداشتن جرم که شامل تمیز کاری حرفه ای ( جرمگیری و بروساژ ) حداقل دو بار در سال و روزانه مسواک زدن و استفاده نخ دندان است همچنین شست و شوی دهان با استفاده از دهان شویه های ضد باکتری می باشد که می تواند باعث کاهش باکتری هایی که موجب التهاب لثه و پلاک می شوند گردد.
لازم است که بدانید انجام جرمگیری یک امر پیشگیرانه می باشد و به هیچ عنوان تهدیدی برای سلامت سایر بخش های دندان نیست . انجام جرمگیری 2 بار در سال به حذف پلاک و داشتن لثه ای سالم کمک شایانی می کند .
برای پیشگیری از بیماری های لثه می بایست به غیر از مسواک زدن و برداشت جرم از بعضی عادات دوری کنید که باعث کاهش خطر، شدت و سرعت رشد بیماری لثه شوند در این مقاله به اختصار به 3 رفتار غلط اشاره شده است .
سیگار کشیدن را متوقف کنید.
- مصرف دخانیات یک عامل خطرناک برای توسعه پریودنتیت است.
- افراد سیگاری هفت برابر بیشتر در خطر ابتلا به این بیماری در مقایسه با افراد غیرسیگاری هستند.
- ترک سیگار باعث کاهش خطر ابتلا به این نوع بیماری می گردد.
کاهش استرس
- استرس می تواند سیستم ایمنی بدن را تحت تاثیر قرار داده و سیستم ایمنی نتواند به درستی با عفونت ها مبارزه کند
حفظ یک رژیم غذایی متعادل. تغذیه مناسب به سیستم ایمنی بدن شما در مبارزه با عفونت کمک می کند.
- خوردن غذاهای با خواص آنتی اکسیدانی برای مثال، غذاهای حاوی ویتامین E روغن نباتی، آجیل، سبزیجات برگ سبز و ویتامین C مرکبات، کلم بروکلی، سیب زمینی می تواند به بدن شما در ترمیم بافت آسیب دیده کمک کند.
